Ka rilru ngaihtuahna vakvel!

Pix:Epistemology

Ka hma a lehkhabu chhah leh thu khal en-un te chu ka hmachhawn a. Theihtawpin dictionary satliah lo pathum ka rawih ngial pawhin “ngaihruatin lunglen a hril chang chang” an tih chauh hi ka hriathiam ve hram a. Ka han chhiar sawt lo em em lah tak a, phek khat chu darkar fe ka beih hnuah ngai tha manglo zetin hre fum fe silo in ka kalsan thei tawk zel a. Huiham! khua a va han var lo em, heng Philosophy ropui tak takte hi keimah ang tho a mihring ve bawk in a an ziah chu a ni si a. An finna hian hma min sawn tir rihlo a, ka chung an ti pik em em a ni. Ka thianpa fiamthu ang deuhin, “he’ng mifing ho hi chu an chawrchhuahna pawh lehkhabu bulah a nia, keini Zofate chu ui in a ei palh hlauh!” a tih kha ka hre reng thin. Mahse chung zawng chhuanlam a tlinglo ang. Keimah ang tho a kut leh ke kim ngaihtuahna hmang thei an ni ve tho a, engvangin nge hah em em bik a ka in hriat bik! Ka rilru-ah an thawhrim tur zia a lo lang vat a. Damchhungin theihtawp chhuah mah ila ka va tluk hlawm dawn rua lo em. Ka lehkhabu te chu ka khup thawk ang a, ka mu daih dawn nge maw ni zawk chu le? Zawhna dang a lokal leh a, “Engtin nge maw an thiam mai bik?”

Van atang a “mana” ang a rawn tla chu a nilo phawt ang a. An chanchin ziahna te kan keu leh a. Karei! Philosophy ropui tak tak te chhawpchhak tur hian an lo bei nasa ngei mai. Khabe hmul sei tak meh theihnghilh thak khawp te, nupui neih ni theihnghilh thak khawp an an ngaihtuahna atanga te a rawn chhuak a ni si a. An ngaihtuah chhuah hnuah pawh “siai tak e” an ti chuanglo, chumi lai an thu pawm ve lo khawtlang talhtum hlau reng reng a khawsa te an lo ni hlawm a! Kei, thawkmawh tak hian chutianga an thawhrah chu kalo seng mek zawk a lo ni, an va zahawm em. Ka thaw hawk a, hringnun hi chu a va han buaithlak tak em? Thiamloh leh thiam tur hlirin min hmuak a, kan inchhiar veng ve dawn chauh a, kan thiamlohzia hi kan hrechhuak dawn chauh a lo ni a. Kei a tan zawng “a then pawh kan hrelo, he luikam atang hian” tih ang deuh kha a ni e. Hei ngei hi a ni ang e, Genesis in a tarlan “rimtakin i thawk tawh ang” tih kha. Mihring ka nih ve chuan he thu hian min phuar ve ngei a. Kan hma miropui te inches khat pawh in tluklo mah ila mahni hmasawn nan pawh ka beih leh phawt a tul a ni.

Ani, thenkhat te ang a nu leh pate hausakna chhuan tur nei ve lo te tan chuan khawvel thlawh hma hi a lo har zual thin. An ni te chuan mu nileng mahse sum a ruhin an rut tawk tawk mai si a. Mahse chu chu a ropui em ni le? Mi ropui ka teh ve na pakhat chu mahni a theihtawp chhuah a hlawhtling te hi an ni. Chhungkaw tha ah pawh an chhuak lo a ni thei, mite angin sum leh pai an nei ten tun lo mai thei, mahse an tum ding tak a tinzawna theihtawp chhuah te hi an ropui a ni. Pursuit of happiness film ka en kha ka ngaihtuah chhuak a min hneh khawp mai, vanneihna reng reng dawng thei ve lo a ngaih theih khan nun hnehtheihloh a nei a. Chu a nun a thi theilo chuan a thawhrimna mal a sawm a, miropui takah a hlangkai ta a ni.

Leilung nen kan inlaichinna zirmi ngaihdan pakhat Darwinism tih te pawh hian eng dang sawi chuang lo, thawhrim avanga thiam zawk te hian thiamlo zawk te an thunun in khawvel anlo ngam mai thin tih hi a ni an lo nawn leh thin. Ni e, a kawng hi chhuk chho mahse hringnun bung leh chang a ngaihnawm ber chu theihtawp kan beih lai hi a la ni zel a. Solfa vai tur pawh hian hla sak tui chang a kut then mai a lo tawk lo a, a vuak zir zelin awmze nei tak a thleh kual a ngai a lo ni, a hahthlak ngawt mai.

Tunlai khawvel thiamna sangin a nghawng khawtlang nunah hian a va lang chiang em. Multi national companies lian tak tak an rawn in suan ruih ruih a. A thenfai thah bak an rawn duhlo a, minister lehkha kenin awmzia a nei tawhlo a, hnam hnuai hnung nihna pawhin min chhandam ta chuanglo. A hman tangkai theihna ber, All India competition exam beihfe a ngai tho. Mithiam te’n an thawhhlawh tak tak an tel tan a, an thawh that ang zelin an hlawhpun belh anih avangin theihtawpchhuah a lo ngai ta. Hemi avang hian lenglam a hman meuh tawhlo a, thenawm khawveng te pawhin simei khu ang mai in an hmu ta zeuh zeuh chauh a ni. Chu kawng zawh chu a va han har si em! Chu khawvel a awm chu ka ni miau si a.

Chuti chuan rilru a in sehruh teuh chungin ka hma a lehkhabu chhah tak te chu ka veh tan leh ta a. Ka rilruah lah chuan ka room hnawk deuh ram te, ka thawm hnaw suk tur te kha a lo lang leh chuai(h) chuai(h) a. Mahse chu’ng zawng zir hun chu ni lo se ka hrechhuak awm tawp si lo a. I han beih leh phawt ang hmiang. Nia, phek khat te te a ka chhiar chuan hriat thiam ni leh chhiar zawh ni te ka la nei mai thei a sin. En mai lah tih chi ni hek lo, ei zawh chi ni bawk si lo, vawikhat chauh chu ka han buan ve leh teh ang. A pumpelhna a awm hlawl si lo! A va han buaithlak em!