Ei leh in a lo ni!

Ngaihdam dilna: A thui deuh :-)

Thupui changthlan :"Mihring hi chhang (chaw) chauh in a nung lo"....

Ei tur pawi mawhzia sawina pakhat nitho in ka hria!

Hnamzia zirbingna (cultural studies) lama mithiamte’na an ngaihpawimawh em em chu kan ei leh in phung hi a ni. Anni ai mah hian ka thianpa scientist ngat Mahruai-a hian a ngaipawimawh zawk a. Ni tin a mutmawh hnârmawha a neih thin chu ‘ei leh in’ hi a ni. Chaw ei dar hi hrilh a ngai lo a, “I ei tawh em?” tih pawh inthlahrung takin, “Ei tawh e,” a ti vat thei zel a, tluk loh rim hi a nam khawp mai. Tun tumah hi chuan Mahruaia’n buh a lo ngeih tak dan leh buhin a chunga ro a rel dan mak tak mai chu kan sawi rih lo mai ang. Mit ngei a hmuh a, Zirbing mite rawih kher ngailo a hriat mai theih a ni e.

Hmakhawsang atanga pawimawh ei leh in
Mihring nunin hma a sâwn dân, sapêl mi a nih atanga ranvulh leh lo neih dan a thiam hnu, industry lian tak tak a nei a "Digital age" thleng mai hian a thupui ber chu ‘eng nge ka ei ang?’ tih hi a la ni ta reng a. Chumi a nih avang chuan ei leh in hi mihring nuna bet tlat, lak hran theih loh mihring timihringtu a ni. Angelina Jolie atanga ka u Dara thleng hian ei leh in hi kan lo mamawh vek mai. Ni e, chutiang tak a nih avang chuan kan ei leh in hian kan nihna identity a rawn hril a. Mite’n min hriatdan te, mi hausa kan teh dan te, kan ram hmasawnnna te, ram hmangaihna te, kan sakhua nen lam hian a lo inkungkaih vek mai! Chutiang taka pawimawh a nih avang chuan thutak bawlin kan bawl ang.

Zoram zuna kan uaina chhan
Ram dang atanga Zoram, kan ram min ngaihzual tirtu pawh eng dang ni lovin ei leh in hi a lo ni. Thianzaho titi khawm changa kan chil tipût thintute chu- Seventh Day Adventist unauten lo hrethiam se - vawk lu bâwl, chhawhchhi leh dawlrêp, hmarcha nena bai te, saisu bai te, maian bai te, behlawi bai te, vawk thithun leh kawchhung te, bawng chek te, chhangban kurtai a nawr tawk tawk te, khanghu te, thingthupui te; sawi sen pawh a ni lo. Hengte hian kan chênna ram min ngaihzual tir thin a ni. Zân reiah phei chuan sawi ngam chi a ni lo, chil a put tlat tawh. Thil tui tak ei kan châk, kan sawi theih lawk loh te hi kan hriatchhuah chuan chhangban kan emaw te hi a lo ni duh khawp mai. Indian Airlines a bungraw dahnaa leng bâk, rem leh rem loa hand baggage kara kan han keng nam ru veng veng te hi chu a ‘Zo’ tha riau bik alawm. Chuvang chuan kan ram nena min phuar nghet tlattu chu hei ngei hi a lo ni.

Aigupta Sa bel
Khawvela nationalist bera ka hriat Israel ho te pawh hi an bang chuang lo. Jerusalem hawi zawng khera tawngtaia, mi rama an ram hla sak thin sa duh lo ngat an ni. Heng mite ngei pawh hi an history turu berte chu Pathianin thlalera vahmîm a pek thu te, manna a pêk thu te, Aigupta sabêl bul an ngaih avanga an phunnawi thute, ramtiam khawizu leh hnute tui luanna an luh thu te a ni nawk mai. Zoramah ngei pawh kan zaithiam thenkhatin hei hi hlaa chawiin an lo larpui a ni lawm ni!

Babu-a Biryani
Lehkha zira ka awmna hmun Hyderabad-ah hian an ei leh in tur te hi an han sawngbawl nasa thei mai mai khawp a. A chang chuan, kan chawhmeh hming pawh sawi tur ber kan hre thin lo. Ni tina min chhawpsak rasam te, sambar thêr tiau tuau te hi, kan lei tehna fungah chuan khawvel thil tui lo theitawp a siam ni mah se a ram mi Telegu pa tan chuan chaw tha leh tui a ni hlauh thung si. Idlee chhang hang dup mai ei peih loh vangin nernungin hostel cook te kuttum kan hmuh zuau zuau a, mahse kan piah lawka vaipa chuan dawrah man chawiin a lam leh thung si. Kan va inang lo em! Kan thian pakhat phei chuan hostel-a vaiho thil siam tui ti lo lutuk chu, ‘ringtute tihduhdahna’ ti hialin a vui thu a sawi a ni! Lehlamah chuan Afro-Asian games Hyderabad-a neih a nih khan, khatih laia AP Chief Minister Chandra Babu Naidu chuan an rama a ngaih pawimawh tam tak mite’n hre ve se a tih zingah, chhuang tak in Biryani hi a lam tel ve ngat. Infiammi ram hrang hrang atanga lokal te chu Biryani ei vek turin a chah zui bawk. Telegu ho hi India ram pawn hmun hrang hranga awm darh nasa ber pawl an ni awm e. Anni pawh hian ramdang chaw chu tui an tihsak bik lo. An ram an ngaih chhan pawh rasam, sambar leh idlee te tho a ni.

Rawtuai leh keini
Mizo te pawh hian Zoram kan ngaih chhan ber pakhat chu vawksa rep, antam nena chhum te, bawngsa tui hâng han hâwp si hluam hluam te hi a ni ve ngei ang. Kan ramhruaitute inchirhthehna ber pawh ‘rawtuai hâka tlu hlum mai mai tur…’ tih lam te a ni. Eiphung sawina piah b^ka dinhmun sawina a ni. Kan hmeichhiate dinhmun zirbing researcher te pawh hian hmanlai Mizo hmeichhiate dinhmun hniamzia sawia an pawrpui ber chu, Mizo pain, a tapchhaka thu chunga, “Nu-i i bai chhuan a liam!” a tih kha a ni.

Hmawlhte suih leh Chinese
Kan khawchhak unaute hian ei leh in mai ni lo a sawngbawl dan hi an lo uluk khawp mai. Chinese leh Thai ho hian an ei sawngbawl dan chu an thiam em em a, an fate pawh an zirtir chhawng thin. Kan têt deuh laia kungfu film en kan atchilh lai tak tak pawh khan Chinese angin hmawlhte suih nen ngei lo chuan chaw kan ei duh ngai lo. He an ei siam thiamna hi sumdawnnaa hmangin ram hrang hrangah eizawnna tlâkin an taidarh thiam a ni. Kan tunlai thangthar eirawng bawl thiam lo leh buh thlei pawh thiam lo te hian entawn nachang hre tak ang i maw?

Chhang nung lo chhuk
Ei leh in hian kan sakhuana nen lam hian a lo nghawng thei khawp mai. Chhia leh tha hriatna thei ei vangin mihring leh Pathian inkar a lo chhia a. Chutah chhanchhuahna Krista kan neih hnuin vanram khua leh tui nihna kan lo chang leh a. Mihringte hian ei leh in kan ngai pawimawh tih a hriat avang a ni ang Isua pawh khan a taksa chu Nunna Chhang a ti a, uaiin chu ‘...a thisen, mite tan a in tur leh ei tur chu,’ tia a tehkhin ni. Vanram kan ngaihna chhan pawh, riltam tuihal a awm loh vang a ni ti lawm lawm mah ila ‘khawizu leh hnute tui luanna’ a nih thu kan sawi tel hram bawk thin. Kristiante’n kumpui lingleta kan nghahhlelh Krismas kutpuiah lawmdan dangdai a awm chuang lo. Mipui vantlang tana ruaipui buatsaih a ni leh mai. Kristian leh sakhaw dang betu Hindu, Muslim te nen kan inan lohna pawh keini bawngsa, vawksa ei, anni a ei lo an nihna hi a ni mai.

Mi tin ta tur ei leh in
Nu leh pa te’n thahnemngai takin fate an zilhna chhan pawh hi nakin hnua fate tan eitlak (eitur tha pe theitu) an lo tlin theih na tho a ni. Mi hausa leh rethei inan lohna pawh an ei leh in inthlauh dan atang te pawhin kan thliar hrang thei awm e. Infiammite thleng hian ei leh in ngaipawimawhin diet mumal takin ei leh in an insiam thin. Mipa te’n chak lehzual nan theihtawpa ei an tum laiin hmeichhe lamin thau hlauvin ei an lo insum bawk a. Chutianga thau hlauh vanga insumna nasa tak avang chuan tun hnai mai khan nula pakhat la naupang tak model pawh a intihcher tum lutuknaah a taksain a zo lo a a thih phah hial a ni.

Kan ngaihsan sâpho pawh hian an lo hawlh sang vak chuang lo. Nula tlangval inlemna pakhat pawh hi ei leh inna changkang tak restaurant a inhruai tih vel tho a ni. Hemi avang hian a ni ang Michael Learns to Rock hla ‘Actor’ ah khan “…..the fancy car and the restaurant…” a lo tih lawm lawm ni.

I ei zawngin i culture a lang e!
A ni, kan ei dan phung pawh hian kan hnamze thêk tak a tarlang a. Kuttum ngeia India ram pa sek tak te’n kan bar bawrh bawrh laiin sap pa chuan thirfian leh thirkut nen a lo ei ve thung a. Chutianga ti lo chuan Chinese pa chuan hmawlh te nen a lo ei ve thung a. Tui ti taka tep chiam chiam chu Tibetan danah a mawi laiin sap zingah chuan mawi lo tak a lo ni leh thung a. Mizopain thirfian a antui kan hawp rik hrûk hrûk laiin sap pa ngaihah thil mawi lo a lo ni leh thung a. Hei vang hian chaw kan siam dan leh kan ei dan te hian kan hnam bil ziarang a lantir a ni.

Rem leh remlo a Marx-a ngaihdan tawmpuiin :-)
Mihring kan pian chhuahna leh kan seilenna hmun hian kan ngaihtuahna a sawi danglam a. Chuta ni tin zan tina kan hlah ngai loh ei leh in hian kan rilru sukthlek a lo tidanglam hle a lo ni. Heng kan sawi tak zawng zawng avang hian mihring nuna pawimawh ber pakhat chu eng dang nilo in ei leh in hi a lo ni mai lo maw?