Monday, April 12, 2010

Mizo te leh Democracy

Abraham Lincoln (1809-1865) khan Democracy chu “Government of the people, by the people, for the people” tiin min lo hrilhfiahsak tawh a. Zoram in kan Lal thuneihna hlip a India ram democracy dung zui a rorelna a kan kalpui hnu kum tamtak ral hnu hian mipuite hian kan thatpui chiah em tih hi enfiah a hun ta. Mipuite rorelna ah hian mipui te hian chanvo ka nei tak tak em? American linguist Noam Chomsky chuan Democracy hman diklohna ti hian a sawi ve thung a. Mipui sorkar ti mah ila kan thlan lal a te leh an vua leh vangte khan an duh tawkin lal an hrawt tho a, mipui hian aw kan nei tak tak chuanglo tiin. India ram party system a kal-ah hian a dik leh zual khawp mai.

Mizoramah pawh hian party neuh neuh kan tam khawp a. Tun a kan kal dan hi chuan Election a tlin duh chuan party a mi rinawm tak a kul a tai a mi in hmang mi nih a ngai a, chu mai bakah party worker te tih lawm an ngai bawk. Mipui(ram) hmangaih em em a ngai lo a, party mi leh sa vulh len a, vua leh vangte theih tawp a dawm kan a nimai a lungchhiatthlak khawp mai. Scheme engemaw lian tak pawh awmse theihtawp a nawr nghal tur a nilo. Kum nga lal hun chhung a nih dawn avangin engemaw harsatna siam a lal hnu kum 3na ah emaw chauh bawhzui tur a ni a. Chuta a thatna lo tem tu te hnenah chuan inthlan leh hunah hemi kan pek lai che u hi tih chhunzawm a ngai tih leh mai tur a ni. Lalna leh thuneihna kan khel lutuk hi a pawi khawp mai. Lalna leh thil tih theina te hian mawhphurna a keng tel a chu mi tihlawhtlin chu politician te hian mipuite laka an bat a ni.

Diklo taka kalpui a nih avang hian mipuite sorkar ti thin mah ila hma kan sawnpui lemlo niin a lang. Mizo te hian hruaitu tha kan mamawh khawp mai. Kan hmanlai nun atanga tun thleng hian thlir ila tu emaw mihring/mi bik an awm chuan kan zui mai thin. Kan hruaitute zingah hian election term dawt leh pawh a tlak hniallo, hmasawnna ngaihtuah a bawhzui thin mithiam hi han tam ngat se zawng; diklo taka tit u thenkhat te chu lungawilo mahse Zoram hian hma a sawn ngei ang le. Mi tu tan pawh thuneihna leh sum duhna te hian chinlem a nei dawnlo. Kan dam chhung khualzinna ah hian khawvel kaldan phung nilo deuh a kan chet ngamna hian history a siam dawn zawk a ni. Mizoram hmasawnnan a mahni hreawm pawisalo a hmalam thlir thiam, mi thiam politician kan va mamawh em. Chutiang mi tamtak an awm hnu-ah chuan Abraham Lincoln-a thusawi mipuite tan a sorkar diktak democracy chu a tak ngeiin kan hmu dawn a ni!

3 comments:

Mann-a (C. Lalhmunmawia) said...

I ziak tha hle mai. He thil hi hun engemaw chen atang tawh khan ka lo ngaihtuah ve tawh thin. Democracy hian hmasawnna min thlen berlo a. Hruaitu tha hian hmasawnna rahbi min kai tir zawk thin. Kan politiciante hian ram an hmangaih lo a, an pumpui leh an vua leh vangte pumpui bak an hmangaih hlawmlo a nih rih hi maw. Zui tlak hruaitu tha kan mamawh a ni.

Awzzman said...

Boss very good!! Kan Sawrkar te kal dik loh na kawh hmuh fak fak ngam tu Civil society kan neih a hun ta. Hmasawnna nei tur chuan Good Governance hi kan mamawhber chu ani e.......

sawmpuia said...

@pimpom: Ka thuziah thuitak ilo chhiar a i ngaihdan i rawn share a ka lawm lutuk.
@Awzz: I dam maw? enge chanchin tunlai?